«خسرو و شیرین» دومین منظومهی نظامی و شناختهشدهترین اثر او و به باورِ گروهی از سخنسنجان شاهكارِ نظامی است. نظامی با سرودن این كتاب (پس از مخزنالاسرار) راه خود را بازمییابد و شیوهای تازه در سخنوری و بزمآرایی پیش میگیرد.
هنگامی كه سلطان ارسلان سلجوقی از شاعرِ بزرگ دوران، نظامی گنجهای، خواست تا داستانی عاشقانه بسراید، حتی موضوع و شخصیتهای آن را مشخص نكرد. نظامی هم داستان عشق خسرو و شیرین را انتخاب كرد. میگویند ...